روغن حیوانی

روغن حیوانی در کشورمان ایران با نام روغن کرمانشاهی شناخته می شود. این روغن یک فرآورده لبنی است که خوراکی است و از شیر گاو و یا گوسفند تهیه می‌شود. روغن کرمانشاهی یک روغن زرد رنگ است که در دمای اتاق به صورت نیمه جامد است. بیشترین مصرف این روغن به عنوان طعم دهنده غذاهایی است که با گوشت پخته می شوند. مهم ترین ویژگی روغن حیوانی، طعم و بوی آن است که دارای مزه بسیار خاصی است و بهترین و معروف ترین نوع آن روغن حیوانی کرمانشاهی است. طعم خاص روغن حیوانی کرمانشاهی به خاطر خوراک دام های این استان است که از علوفه ای تغذیه می کنند که خاص این منطقه از کشور است و در جای دیگری به غیر از مناطق مرتفع کوهستانی کرمانشاه رشد نمی کنند. همچنین روش فراورده کردن خاص و سنتی این روغن در این استان برای سده های متوالی نسل به نسل منتقل شده است. در روش تهیه سنتی آن، شیر را به ماست و سپس به دوغ تبدیل کرده و با استفاده از مشک، کرهٔ آن را به دست می‌آورند و تا رسیدن به خلوص کامل آن را می‌جوشانند.

انواع روغن حیوانی

روغن حیوانی در سه نوع گاوی، گوسفندی و مخلوط تولید می‌شود که علاوه بر ظاهر و طعم در ویژگی های اساسی دیگری با هم تفاوت دارند. این تفاوت های شامل عطر و بوی روغن و همچنین طبع گرم و سرد آن است. برای توضیح بیشتر، باید گفته شود که روغن حیوانی گوسفندی که از شیر گوسفند تهیه می‌شود دارای طبع سردی است‌ و همچنین عطر و طعم آن تند و تیزتر از نوع گاوی است. همچنین به دلیل کمیاب بودن شیر گوسفند نسبت به شیر گاو، اصولا روغن گوسفندی با تفاوت نه چندان زیادی دارای قیمت بیش‌تر است. رنگ روغن گوسفندی، متمایل به سفید بوده و در دمای اتاق شل‌تر از دو روغن دیگر است.

طبع روغن گاوی و گوسفندی بر خلاف طبع گوشت آنها است یعنی برعکس گوشت گاو و گوساله که طبع سردی دارند، روغن گاوی طبع گرمی دارد، رنگ روغن گاوی، زرد پررنگ و روغن گوسفندی دارای رنگی سفیدتر از روغن گاوی است و در دمای اتاق روغن گاوی سفت‌تر از دو روغن دیگر است. نوع سومی از روغن حیوانی وجود دارد که از ترکیب شیر گاو و گوسفند تهیه می شود و منطقا دارای ویژگی های در مابین این دو نوع روغن است. روغن حیوانی مخلوط، متناسب با این که دو روغن با چه نسبتی با هم ترکیب شوند، عطر متفاوتی دارد و دارای طبع معتدل نیز هست. قیمت این روغن نیز از روغن گاوی بیش‌تر و از روغن گوسفندی کم‌تر است.

خواص روغن حیوانی کرمانشاهی

هر آنچه درباره کره حیوانی می دانیم با کمی تغییر می تواند برای روغن حیوانی نیز صادق باشد. خواص روغن گاوی یا گوسفندی قوی‌تر و بیشتر از «کره حیوانی» است. روغن حیوانی نرم کننده پوست است و خواص پاک کنندگی چهره و تقویت کنندگی قوای بدن دارد. همچنین روغن گوسفند و گاو رفع کننده خشکی بینی و حلق است و برای درمان سرفه‌های خشک و بیمار سنگ‌ کلیه نیز سفارش می شود. از نگاه مولکولی روغن حیوانی دارای مقادیر بالایی از ویتامین‌ A، ویتامین E و ویتامین D است که می تواند کلیه و مثانه را گرم کند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن هم بشود. از مهمترین خواص روغن کرمانشاهی خاصیت ضد التهابی آن است. ماساژ بدن با این روغن باعث تسکین و بهبود درد مفاصل، تسکین درد‌های عضلانی و استخوانی می‌شود و به گرم شدن بدن و استخوان‌ها کمک می‌کند. استفاده از این روغن در تهیه غذا‌ها به دلیل دارا بودن عناصر معدنی مورد نیاز بدن، باعث تحکیم و سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها می‌شود.

در طب سنتی به مصرف میزان منطقی از روغن های حیوانی بسیار تأکید می‌شود. باید بدانیم که زیاده‌روی در مصرف این روغن سبب چاقی می شود چرا که به غیر چربی بودن، این روغن بسیار پر انرژی است. افرادی که از چربی حیوانی استفاده می‌کنند، باید دقت داشته باشند که مصرف روزانه آن‌ها از ۳۰ گرم چربی در روز بیشتر نشود. با رعایت این اصل، مصرف این نوع روغن برای بدن هیچ گونه ضرر و زیانی نخواهد داشت.

تاثیر روغن حیوانی بر کلسترول

یکی از رایج ترین بیماری های میان ساله ها در ایران در حال حاضر، کلسترول بالا است. به نظر می رسد که روغن حیوانی می تواند اثر منفی بر سلامت مصرف کنندهای آن که دارای بیماری کلسترول بالا هستند، داشته باشد. اما برعکس این گفته صحت دارد چرا که میکرو ارگانیسم‌های پروبیوتیکی که در روغن حیوانی وجود دارند با تغییر اسید‌های چرب در روغن حیوانی و بعدا در بدن انسان مصرف کننده این روغن، موجب کاهش کلسترول بد (LDL) خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند. روغن حیوانی منبع خوبی از اولئیک اسید است که قادر به جلوگیری از اکسید شدن LDL و آرتریوسکلروز (تصلب شراین) هست. همچنین میکرو ارگانیسم‌های پروبیوتیکی با خاصیت ضد میکروبی خود موجب تحریک سیستم ایمنی و پایداری میکروبی دستگاه گوارش می‌شوند. الگوی اسیدچرب این روغن با کره و چربی‌هایی که مستقیما از شیر استخراج می‌شوند، متفاوت است. لذا کاهش کلسترول بد خون و افزایش کلسترول خوب آن از خواص روغن حیوانی کرمانشاهی است به شرطی که در مقدار مناسب و با تحرک بدنی کافی مصرف شود. با توجه به این که مقدار توصیه شده چربی برای مصرف روزانه هر فرد ۱۰ تا ۱۵ گرم است، بنابراین نباید در مصرف روغن کرمانشاهی نیز زیاده روی کرد.